[FONT="]Bu ders notumuzda Kimya dersinin Kimya Kanunları konusu altında; Temel Kimya Yasaları, Sabit Oranlar Yasası (Proust Yasası), Kütlenin Korunumu Yasası, Katlı Oranlar Yasası (Dalton Yasası) Hacim Oranları Yasası (Gay-Lussac Yasası) vb. başlıklar hakkında detaylı bilgileri bulabilirsiniz.[/FONT]
[h=3]TEMEL KİMYA YASALARI[/h][h=3]KÜTLENİN KORUNUMU YASASI[/h][FONT="]Kimyasal olaylara giren maddelerin kütleleri toplamı oluşan ürünlerin toplamına eşittir. Buna göre:
X + Y ® Z + T tepkimesinde X ve Y girenler (reaktif) olup, Z ve T (ürünler)’ye kütlece eşittir.
Kimyasal maddelerin kütleleri atom sayıları ile orantılı olduğundan tüm kimyasal tepkimelerde atom sayıları korunur.
Örn; 1 mol C atomu 12 gram, 1 mol O2 molekülü 32 gramdır.Buna göre 1 mol C atomu 44 gram olur.
C + O2 ® CO2
12 gram + 32 gram ® 44 gram[/FONT]
[h=3]SABİT ORANLAR YASASI (PROUST YASASI)[/h][FONT="]Bir bileşikteki elementlerin[/FONT]
[FONT="]Kütlece yüzde bileşimi sabittir[/FONT]
[FONT="]Örn; Al=27, S=32 olduğuna göre Al2S3 bileşiğinde:[/FONT]
[FONT="]Mol sayıları oranı : nAl = 2 Kütleleri oranı : mAl = 2.27 = 9 ‘dır.[/FONT]
[FONT="]nS = 3 mS = 3.32 16[/FONT]
[FONT="]9 gram Al + 16 gram S = 25 gram bileşik oluşturur.[/FONT]
[FONT="]25 gram bileşikte 9 gram Al, 16 gram S vardır.[/FONT]
[FONT="]100 gram bileşikte 36 gram Al, 644 gram S vardır.[/FONT]
[FONT="]Bileşikte kütlece %36 Al, %64 S vardır.[/FONT]
[h=3]KATLI ORANLAR YASASI (DALTON YASASI)[/h][FONT="]İki element aralarında iki bileşik oluşturuyorsa, bu elementlerden birinin sabit miktarları ile birleşen diğer elementin değişen miktarları arasında basit bir oran vardır.[/FONT]
[FONT="]Örn; NO2 – N2O4 bileşik çiftinde:[/FONT]
[FONT="]Aynı miktar N ile birleşen O kütleleri arasında.[/FONT]
[FONT="]2/ NO2 = N2O4 = 4
1/ N2O5 = N2O5 5[/FONT]
[FONT="]Aynı miktar O ile birleşen N kütleleri arasında
5/ NO2 = N5O10 = 5
2/ N2O5 N4O10 4[/FONT]
[h=3]HACİM ORANLARI YASASI (GAY – LUSSAC YASASI)[/h][FONT="]a) Kimyasal bir tepkimeye giren gazlarla, tepkimede oluşan gaz halindeki ürünlerin aynı koşullarda (aynı sıcaklık ve basınç) hacimleri arasında sabit bir oran vardır.[/FONT]
[FONT="]b) Aynı koşullarda gazların hacimleri mol sayıları ile doğru orantılıdır.[/FONT]
[FONT="]Örn; H2(g) + Cl2(g) ® 2HCl(g) tepkimesine göre, 1 mol H2 1 mol Cl2 ile birleşerek 2 mol HCl oluşturur.Hacimler mol sayıları ile doğru orantılı olduğundan, aynı olayı anlatmak için “1 hacim H2 gazı, 1 hacim Cl2 gazı ile birleşerek eşit koşullarda 2 hacim HCl gazı oluşturur.” İfadesi de kullanılabilir.[/FONT]
[FONT="]Aynı şekilde, N2(g) + 3H2(g) ® 2NH3(g) tepkimesine göre 1 hacim azot gazı 3 hacim hidrojen gazı ile birleşerek eşit koşullarda 2 hacim NH3 gazını oluşturur diyebiliriz.[/FONT]
[h=3]TEMEL KİMYA YASALARI[/h][h=3]KÜTLENİN KORUNUMU YASASI[/h][FONT="]Kimyasal olaylara giren maddelerin kütleleri toplamı oluşan ürünlerin toplamına eşittir. Buna göre:
X + Y ® Z + T tepkimesinde X ve Y girenler (reaktif) olup, Z ve T (ürünler)’ye kütlece eşittir.
Kimyasal maddelerin kütleleri atom sayıları ile orantılı olduğundan tüm kimyasal tepkimelerde atom sayıları korunur.
Örn; 1 mol C atomu 12 gram, 1 mol O2 molekülü 32 gramdır.Buna göre 1 mol C atomu 44 gram olur.
C + O2 ® CO2
12 gram + 32 gram ® 44 gram[/FONT]
[h=3]SABİT ORANLAR YASASI (PROUST YASASI)[/h][FONT="]Bir bileşikteki elementlerin[/FONT]
[FONT="]Kütlece yüzde bileşimi sabittir[/FONT]
[FONT="]Örn; Al=27, S=32 olduğuna göre Al2S3 bileşiğinde:[/FONT]
[FONT="]Mol sayıları oranı : nAl = 2 Kütleleri oranı : mAl = 2.27 = 9 ‘dır.[/FONT]
[FONT="]nS = 3 mS = 3.32 16[/FONT]
[FONT="]9 gram Al + 16 gram S = 25 gram bileşik oluşturur.[/FONT]
[FONT="]25 gram bileşikte 9 gram Al, 16 gram S vardır.[/FONT]
[FONT="]100 gram bileşikte 36 gram Al, 644 gram S vardır.[/FONT]
[FONT="]Bileşikte kütlece %36 Al, %64 S vardır.[/FONT]
[h=3]KATLI ORANLAR YASASI (DALTON YASASI)[/h][FONT="]İki element aralarında iki bileşik oluşturuyorsa, bu elementlerden birinin sabit miktarları ile birleşen diğer elementin değişen miktarları arasında basit bir oran vardır.[/FONT]
[FONT="]Örn; NO2 – N2O4 bileşik çiftinde:[/FONT]
[FONT="]Aynı miktar N ile birleşen O kütleleri arasında.[/FONT]
[FONT="]2/ NO2 = N2O4 = 4
1/ N2O5 = N2O5 5[/FONT]
[FONT="]Aynı miktar O ile birleşen N kütleleri arasında
5/ NO2 = N5O10 = 5
2/ N2O5 N4O10 4[/FONT]
[h=3]HACİM ORANLARI YASASI (GAY – LUSSAC YASASI)[/h][FONT="]a) Kimyasal bir tepkimeye giren gazlarla, tepkimede oluşan gaz halindeki ürünlerin aynı koşullarda (aynı sıcaklık ve basınç) hacimleri arasında sabit bir oran vardır.[/FONT]
[FONT="]b) Aynı koşullarda gazların hacimleri mol sayıları ile doğru orantılıdır.[/FONT]
[FONT="]Örn; H2(g) + Cl2(g) ® 2HCl(g) tepkimesine göre, 1 mol H2 1 mol Cl2 ile birleşerek 2 mol HCl oluşturur.Hacimler mol sayıları ile doğru orantılı olduğundan, aynı olayı anlatmak için “1 hacim H2 gazı, 1 hacim Cl2 gazı ile birleşerek eşit koşullarda 2 hacim HCl gazı oluşturur.” İfadesi de kullanılabilir.[/FONT]
[FONT="]Aynı şekilde, N2(g) + 3H2(g) ® 2NH3(g) tepkimesine göre 1 hacim azot gazı 3 hacim hidrojen gazı ile birleşerek eşit koşullarda 2 hacim NH3 gazını oluşturur diyebiliriz.[/FONT]