[FONT="][h=2]Geniz eti (adenoid) nedir?[/h]Üst boğaz adı da verilen geniz boşluğu; burnun arkasında yer alır. Burundan geçen hava genize gelir, buradan boğaza, gırtlağa ve nefes borusuna geçer. Ayrıca geniz boşluğunda orta kulağa hava taşıyan östaki kanalları bulunur. Bu kanallar sayesinde orta kulak basınç değişikliklerinden zarar görmez.
Geniz eti (adenoid) geniz boşluğunun üst kısmında (tavanında) bulunan bir savunma dokusudur. Yabancı organizmalar ve mikropları tutar ve onlarla savaşarak, vücuttan uzaklaştırır. Girintili çıkıntılı bir yapıya sahip olan geniz eti özellikle çocukluk çağında oldukça etkin çalışır.
[h=2]Geniz etinin neden büyür?[/h]Bazı çocuklarda, sık hastalık geçirmeye bağlı olarak ya da genetik yapılarından kaynaklı olarak geniz eti büyüyebilmektedir.
[h=2]Normalden büyük geniz eti hangi rahatsızlıklara neden olur?[/h]Soluk almada zorluk: Aşırı büyüyen geniz eti burundan gelen havanın yolunu tıkar ve nefes borusuna gitmesini zorlaştırır. Bu durumda çocuklar ağızları açık uyurlar, yemek yerken zorlanırlar ve genelde ağızları hep açıktır. Bu durum pek çok yönden çocukların yaşam kalitesini ciddi anlamda düşürür.
Uyku sorunları: Rahat nefes alınamadığı için çocuklar oldukça huzursuz uyurlar. Sık uyanma, aşırı terleme, alt ıslatma gözlenir. Gündüz ise ya uyku hali ya da hiperaktivite söz konusudur. Bunun yanı sıra bu çocuklarda dikkat dağınıklığı, konsantrasyon bozukluğu, öğrenmede zorlanma sorunları ortaya çıkabilir. Bazı çocuklarda uyku apnesine (uykuda solunum durması) rastlanır. (çocuklarda rastlanan uyku apnesinin en sık karşılaşılan nedeni geniz eti ve bademciklerdir) Tedavi edilmeyen uyku apnesi büyüme geriliğinden, kalp yetmezliği, beyin felci, hatta ani ölüme kadar uzanabilen ağır hastalıklara yol açabilmektedir.
İştahsızlık: Normalden büyük geniz etine bağlı zorluklar yaşayan çocuklarda iştahsızlıkla sık karşılaşılmaktadır. Bununla birlikte bazı çocuklarda fazla kilolu olabilmektedir.
Büyüme geriliği: Büyüme hormonu büyük oranda uykuda salgılanır. Geniz eti sorunu olan çocuklarda ise uyku bozuklukları nedeniyle uykuda salınan büyüme hormonu seviyesi azalır. Bu durum çocuklarda büyüme geriliğine yol açar.
Diş yapısında ve çene kemiklerinde bozukluklar: Geniz eti büyümesine bağlı olarak burun tıkanıklığı olan çocuklar mecburen ağızdan nefes almak zorunda kalırlar. Uzun süre ağızdan nefes almak; damak, üst çenede daralma, öne doğru gelişememe, orta yüzde basıklık gibi gelişimsel bozuklukların gözlenmesine neden olabilmektedir. Bu çocukların yüzleri tıpta “geniz eti yüzü” (facies adenoides) olarak adlandırılır. Dişlerde yapısal bozukluklar ve çürükler de sık gözlenen etkilerdendir.
Sinüzit: Geniz eti büyümesi yaşayan çocuklarda kronik sinüzit karşılaşılan bir diğer sorundur. İlaç tedavileri ile kısmen iyileşseler de, en küçük bir soğuk algınlığı ya da yorgunlukla yeniden hastalığın ortaya çıkması söz konusudur.
Orta kulak hastalıkları: Geniz boşluğunda orta kulağa açılan östaki kanalları bulunur. Geniz eti büyümesi sonucu bu kanallar tıkanabilir ya da geniz etinde bulunan mikroplar östaki kanalından orta kulağa giderek enfeksiyona neden olabilir.
[h=2]Geniz eti büyümesi nasıl tedavi edilir?[/h]Geniz eti büyümesinin önlenmesi için koruyucu bazı yöntemler uygulanabilmektedir. Bunlar; çocuğun hastalanmasını engellemek (ki kreş okul gibi ortamlarda çocuklar daha sık hastalanmaktadır. Kreşten almak bir önlem olarak değerlendirilebilir), ilaç kullanmak (buruna kortizonlu sprey kullanımı) ve zamana bırakmak olarak sıralanabilir.
Sık hastalanmalarının önüne geçmek için çocukları kreşten almak bazı çocuklarda yarar sağlayabilirken bazılarından önemli bir değişime neden olmaz. Ayrıca ne kadar bir süre için çocuğun kreşten/okuldan uzak tutulacağını kesin söylemek mümkün değildir. Bu süre; birkaç hafta olabileceği gibi birkaç ay da olabilir.
Burundan kullanılan kortizonlu spreylerin geniz etini küçülttüğüne dair kesin kanıtlar olmamakla birlikte yararı olduğuna dair bazı görüşler de bulunmaktadır.
Çocuklar büyüdükçe, geniz eti aynı hızda büyümemektedir. Dolayısıyla, geniz eti zamanda küçük kalacaktır. Ancak bu süreç yıllar alabilmektedir. Ancak yakından izlenebilecek ve geniz etinin aşırı tıkayıcı ya da sorunlu olmadığı çocuklarda zamana bırakmak uygun bir seçenek olarak değerlendirilebilir.
Geniz eti büyümesinin kesin tedavisi ise ameliyat ile geniz etinin alınmasıdır. Büyüyen geniz eti nedeniyle sık hastalanan ve/veya geniz etinden kaynaklanan tıkanıklık sorunları yaşayan çocuklarda uygulanan geniz eti ameliyatı büyük yarar sağlamaktadır.
[/FONT]
Geniz eti (adenoid) geniz boşluğunun üst kısmında (tavanında) bulunan bir savunma dokusudur. Yabancı organizmalar ve mikropları tutar ve onlarla savaşarak, vücuttan uzaklaştırır. Girintili çıkıntılı bir yapıya sahip olan geniz eti özellikle çocukluk çağında oldukça etkin çalışır.
[h=2]Geniz etinin neden büyür?[/h]Bazı çocuklarda, sık hastalık geçirmeye bağlı olarak ya da genetik yapılarından kaynaklı olarak geniz eti büyüyebilmektedir.
[h=2]Normalden büyük geniz eti hangi rahatsızlıklara neden olur?[/h]Soluk almada zorluk: Aşırı büyüyen geniz eti burundan gelen havanın yolunu tıkar ve nefes borusuna gitmesini zorlaştırır. Bu durumda çocuklar ağızları açık uyurlar, yemek yerken zorlanırlar ve genelde ağızları hep açıktır. Bu durum pek çok yönden çocukların yaşam kalitesini ciddi anlamda düşürür.
Uyku sorunları: Rahat nefes alınamadığı için çocuklar oldukça huzursuz uyurlar. Sık uyanma, aşırı terleme, alt ıslatma gözlenir. Gündüz ise ya uyku hali ya da hiperaktivite söz konusudur. Bunun yanı sıra bu çocuklarda dikkat dağınıklığı, konsantrasyon bozukluğu, öğrenmede zorlanma sorunları ortaya çıkabilir. Bazı çocuklarda uyku apnesine (uykuda solunum durması) rastlanır. (çocuklarda rastlanan uyku apnesinin en sık karşılaşılan nedeni geniz eti ve bademciklerdir) Tedavi edilmeyen uyku apnesi büyüme geriliğinden, kalp yetmezliği, beyin felci, hatta ani ölüme kadar uzanabilen ağır hastalıklara yol açabilmektedir.
İştahsızlık: Normalden büyük geniz etine bağlı zorluklar yaşayan çocuklarda iştahsızlıkla sık karşılaşılmaktadır. Bununla birlikte bazı çocuklarda fazla kilolu olabilmektedir.
Büyüme geriliği: Büyüme hormonu büyük oranda uykuda salgılanır. Geniz eti sorunu olan çocuklarda ise uyku bozuklukları nedeniyle uykuda salınan büyüme hormonu seviyesi azalır. Bu durum çocuklarda büyüme geriliğine yol açar.
Diş yapısında ve çene kemiklerinde bozukluklar: Geniz eti büyümesine bağlı olarak burun tıkanıklığı olan çocuklar mecburen ağızdan nefes almak zorunda kalırlar. Uzun süre ağızdan nefes almak; damak, üst çenede daralma, öne doğru gelişememe, orta yüzde basıklık gibi gelişimsel bozuklukların gözlenmesine neden olabilmektedir. Bu çocukların yüzleri tıpta “geniz eti yüzü” (facies adenoides) olarak adlandırılır. Dişlerde yapısal bozukluklar ve çürükler de sık gözlenen etkilerdendir.
Sinüzit: Geniz eti büyümesi yaşayan çocuklarda kronik sinüzit karşılaşılan bir diğer sorundur. İlaç tedavileri ile kısmen iyileşseler de, en küçük bir soğuk algınlığı ya da yorgunlukla yeniden hastalığın ortaya çıkması söz konusudur.
Orta kulak hastalıkları: Geniz boşluğunda orta kulağa açılan östaki kanalları bulunur. Geniz eti büyümesi sonucu bu kanallar tıkanabilir ya da geniz etinde bulunan mikroplar östaki kanalından orta kulağa giderek enfeksiyona neden olabilir.
[h=2]Geniz eti büyümesi nasıl tedavi edilir?[/h]Geniz eti büyümesinin önlenmesi için koruyucu bazı yöntemler uygulanabilmektedir. Bunlar; çocuğun hastalanmasını engellemek (ki kreş okul gibi ortamlarda çocuklar daha sık hastalanmaktadır. Kreşten almak bir önlem olarak değerlendirilebilir), ilaç kullanmak (buruna kortizonlu sprey kullanımı) ve zamana bırakmak olarak sıralanabilir.
Sık hastalanmalarının önüne geçmek için çocukları kreşten almak bazı çocuklarda yarar sağlayabilirken bazılarından önemli bir değişime neden olmaz. Ayrıca ne kadar bir süre için çocuğun kreşten/okuldan uzak tutulacağını kesin söylemek mümkün değildir. Bu süre; birkaç hafta olabileceği gibi birkaç ay da olabilir.
Burundan kullanılan kortizonlu spreylerin geniz etini küçülttüğüne dair kesin kanıtlar olmamakla birlikte yararı olduğuna dair bazı görüşler de bulunmaktadır.
Çocuklar büyüdükçe, geniz eti aynı hızda büyümemektedir. Dolayısıyla, geniz eti zamanda küçük kalacaktır. Ancak bu süreç yıllar alabilmektedir. Ancak yakından izlenebilecek ve geniz etinin aşırı tıkayıcı ya da sorunlu olmadığı çocuklarda zamana bırakmak uygun bir seçenek olarak değerlendirilebilir.
Geniz eti büyümesinin kesin tedavisi ise ameliyat ile geniz etinin alınmasıdır. Büyüyen geniz eti nedeniyle sık hastalanan ve/veya geniz etinden kaynaklanan tıkanıklık sorunları yaşayan çocuklarda uygulanan geniz eti ameliyatı büyük yarar sağlamaktadır.
[/FONT]