[FONT="]Koku ve tat hayattan zevk almamızı sağlayan önemli duyularımızdandır. Dolayısıyla bu duyulardaki bozukluklar yaşam kalitesinin düşmesine neden olabilmektedir.
Koku ve tat bozuklukları yaşayan kişilerin yemek alışkanlıkları değişmekte ve yemekten aldıkları keyif azalmaktadır. Bu duyular bizleri yangın, zehirli gazlar ve bozulmuş yiyecekler gibi tehlikelere karşı da uyarmaktadırlar.
Koku ve tat bozuklukları gün geçtikçe daha yaygın olarak ortaya çıkmaktadır ve her sene pek çok kişi bu rahatsızlık nedeni ile doktorlara başvurmaktadır.
Koku ve tat duyularında ortaya çıkan sıkıntılar; sinüs hastalıkları ya da burun içindeki yapı bozukluklarının belirtisi olabileceği gibi beyin tümörü gibi daha ciddi hastalıkların da habercisi olabilmektedir. Bu nedenle böyle bir sorun ile karşılaşıldığında kulak burun boğaz doktoruna başvurulması önem taşır.
[h=2]Nasıl koku ve tat alıyoruz?[/h]Cisimlerden salınan moleküller burun, ağız ve boğazdaki sinir uçları tarafından algılanmakta ve bu algılar sinirsel uyarılarla beyine gönderilmektedir.
Koku sinirleri; çiçekten ya da taze ekmekten gelen kokularla uyarılmakta ve burunda yer alan sinir uçları aracılığıyla bu mesajlar toplanarak beyine ulaştırılmaktadır.
Tat duyusunda ise tükürük ile reaksiyona giren gıdalar, dildeki tat cisimcikleri ile algılanmakta ve yine bu mesajlar beyine gönderilmektedir. Esas olarak dört ana tat algılanmaktadır; tatlı, ekşi, acı ve tuzlu. Bu ana tatların karışımları ile yiyeceklerin esansları ortaya çıkmaktadır.
Çoğu tadı almamızda koku hissi de yardımcı olmaktadır. Nezle gibi burun tıkanıklığına yol açan durumlarda ağız tadının olmamasının nedeni budur.
[h=2]Koku ve tat bozukluklarının nedenleri nelerdir?[/h]Koku ve tat alma bozuklarının nedenleri şöyledir:
- Yaş (koku ve tat duyusunun en iyi olduğu yaşlar 30-60 arasıdır. 60 yaşından itibaren bu duyularda giderek azalma gözlenir.)
- Doğumsal nedenler (bazı kişilerde ise doğuştan koku ve tat duyuları az algılamaktadırlar)
- Kafa travması
- Üst solunum yolu enfeksiyonları
- Sinüs ya da burun hastalıkları
- Bazı ilaçlar
- Hormonel bazı düzensizlikler
- Diş sorunları
- Böcek ilacı gibi bazı kimyasal maddelerle uzun süreli temas
- Sigara kullanımı
- Radyoterapi (ışın tedavisi)
- Larenjektomi gibi cerrahi müdahaleler
[h=2]Koku ve tat bozukluğu tanısı nasıl konulur?[/h]Test, basit olarak farklı konsantrasyonlardaki çeşitli kokuların tanınmasına dayanır. Bilindik bazı kokular ya da tatlar hastaya tattırılır ve cevap doğrulanır. Aynı zamanda elektriksel birtakım yöntemlerle de kişinin tat duyusu denetlenebilmektedir.
[h=2]Koku ve tat bozukluğunun tedavisi[/h]Tedavi, koku ve tat bozukluğuna neden olan duruma ya da yönelik olarak planlanmaktadır.
Duyulardaki bozukluğun kaynağı sinüs ve burun hastalıkları ise bu hastalıkların tedavi edilmesi gerekir. Burunda meydana gelen yapısal bozukluklardan kaynaklı ise cerrahi müdahaleler ile sorun giderilebilir. Kullanılan ilaçlar duyu kaybına yol açıyorsa ilaçların bırakılması ya da değiştirilmesi önerilir. Kimyasallara maruziyet söz konusu ise bunlardan uzak durulması tavsiye edilir.
[/FONT]
Koku ve tat bozuklukları yaşayan kişilerin yemek alışkanlıkları değişmekte ve yemekten aldıkları keyif azalmaktadır. Bu duyular bizleri yangın, zehirli gazlar ve bozulmuş yiyecekler gibi tehlikelere karşı da uyarmaktadırlar.
Koku ve tat bozuklukları gün geçtikçe daha yaygın olarak ortaya çıkmaktadır ve her sene pek çok kişi bu rahatsızlık nedeni ile doktorlara başvurmaktadır.
Koku ve tat duyularında ortaya çıkan sıkıntılar; sinüs hastalıkları ya da burun içindeki yapı bozukluklarının belirtisi olabileceği gibi beyin tümörü gibi daha ciddi hastalıkların da habercisi olabilmektedir. Bu nedenle böyle bir sorun ile karşılaşıldığında kulak burun boğaz doktoruna başvurulması önem taşır.
[h=2]Nasıl koku ve tat alıyoruz?[/h]Cisimlerden salınan moleküller burun, ağız ve boğazdaki sinir uçları tarafından algılanmakta ve bu algılar sinirsel uyarılarla beyine gönderilmektedir.
Koku sinirleri; çiçekten ya da taze ekmekten gelen kokularla uyarılmakta ve burunda yer alan sinir uçları aracılığıyla bu mesajlar toplanarak beyine ulaştırılmaktadır.
Tat duyusunda ise tükürük ile reaksiyona giren gıdalar, dildeki tat cisimcikleri ile algılanmakta ve yine bu mesajlar beyine gönderilmektedir. Esas olarak dört ana tat algılanmaktadır; tatlı, ekşi, acı ve tuzlu. Bu ana tatların karışımları ile yiyeceklerin esansları ortaya çıkmaktadır.
Çoğu tadı almamızda koku hissi de yardımcı olmaktadır. Nezle gibi burun tıkanıklığına yol açan durumlarda ağız tadının olmamasının nedeni budur.
[h=2]Koku ve tat bozukluklarının nedenleri nelerdir?[/h]Koku ve tat alma bozuklarının nedenleri şöyledir:
- Yaş (koku ve tat duyusunun en iyi olduğu yaşlar 30-60 arasıdır. 60 yaşından itibaren bu duyularda giderek azalma gözlenir.)
- Doğumsal nedenler (bazı kişilerde ise doğuştan koku ve tat duyuları az algılamaktadırlar)
- Kafa travması
- Üst solunum yolu enfeksiyonları
- Sinüs ya da burun hastalıkları
- Bazı ilaçlar
- Hormonel bazı düzensizlikler
- Diş sorunları
- Böcek ilacı gibi bazı kimyasal maddelerle uzun süreli temas
- Sigara kullanımı
- Radyoterapi (ışın tedavisi)
- Larenjektomi gibi cerrahi müdahaleler
[h=2]Koku ve tat bozukluğu tanısı nasıl konulur?[/h]Test, basit olarak farklı konsantrasyonlardaki çeşitli kokuların tanınmasına dayanır. Bilindik bazı kokular ya da tatlar hastaya tattırılır ve cevap doğrulanır. Aynı zamanda elektriksel birtakım yöntemlerle de kişinin tat duyusu denetlenebilmektedir.
[h=2]Koku ve tat bozukluğunun tedavisi[/h]Tedavi, koku ve tat bozukluğuna neden olan duruma ya da yönelik olarak planlanmaktadır.
Duyulardaki bozukluğun kaynağı sinüs ve burun hastalıkları ise bu hastalıkların tedavi edilmesi gerekir. Burunda meydana gelen yapısal bozukluklardan kaynaklı ise cerrahi müdahaleler ile sorun giderilebilir. Kullanılan ilaçlar duyu kaybına yol açıyorsa ilaçların bırakılması ya da değiştirilmesi önerilir. Kimyasallara maruziyet söz konusu ise bunlardan uzak durulması tavsiye edilir.
[/FONT]